Έτος 10ο Φύλλο 4(70)
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΝΟΥΘΕΣΙΕΣ
Πόνημα Νεανικής Συντροφιάς Ι. Ν. Ευαγγελιστρίας Λιβαδειάς
« Ζῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δέ ἐν ἐμοί Χριστός »
(διαδικτυακή κυκλοφορία: http://www.inevagelistrias.wordpress.com)
Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, του Αρχιμ. Δανιήλ Αεράκη
Θ. Κοινωνία και ήρωες του ’21
Μία μετάληψις είναι η σημερινή εορτή. Μετάληψις λέγεται η θεία Κοινωνία. Οι πιστοί μεταλαμβάνουν το Σώμα και το Αίμα του Χρίστου. Αλλ’ αυτό το Σώμα και το Αίμα του Χριστού είναι εκείνα, που ο σαρκωμένος Θεός είχε κατά τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Η μετάληψις άρχισε με τον Ευαγγελισμό, διότι τότε έγινε η κοινωνία του Θεού με τον άνθρωπο και η κοινωνία του ανθρώπου με το Θεό.
Στο μυστήριο της θείας Κοινωνίας κάθε πιστός ευαγγελίζεται. Δέχεται το μήνυμα του αγγέλου: «Χαίρε ψυχή, ο Κύριος μετά σου». Και υποδέχεται μέσα του τον σαρκωμένο Θεό, όπως τον υποδέχθηκε η Παρθένος Μαρία στη Ναζαρέτ. Με τη θεία Κοινωνία ο άνθρωπος γίνεται δυνατός, αφού ενώνεται με τον ίδιο το Θεό. Το συρματάκι ενώνεται με το ρεύμα και αποκτά δύναμη μεγάλη. Ο αδύνατος γίνεται δυνατός.
Με τη θεία Κοινωνία αποκτούσαν δύναμη και οι ήρωες του ‘ 21. Λέγεται ότι ο Οδυσσέας, πριν από τη μάχη της Τροίας, έδωσε στα παλληκάρια του κρασί και ψωμί. Ψωμί για να στηρίζονται και να δυναμώνονται, κρασί για να ενθουσιάζονται. Αυτό μπορεί να είναι και μύθος. Δεν είναι όμως μύθος, αλλ’ είναι αδιαμφισβήτητη αλήθεια το γεγονός ότι τα παλληκάρια του ’21 αποκτούσαν δύναμη όχι με το κρασί και το ψωμί, αλλά με το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Είναι γνωστή η ωραία έγχρωμη παράσταση, όπου πριν από την έξοδο του Μεσολογγίου ο επίσκοπος της πόλεως, ο Ρωγών Ιωσήφ, κοινωνεί όλους τους ήρωες, που γονατιστοί με δάκρυα στα μάτια παίρνουν τη ζωοπάροχο και μαρτυροπλάστρα τροφή. Αλλά και τ’ άλλο γεγονός είναι γνωστό. Όταν χρόνια πολλά μετά την απελευθέρωση του Γένους, φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθηνών επισκέφθηκαν στο σπίτι του, στην Κυψέλη, το Γερο – Κανάρη, τον ρώτησαν:
– Καπετάν Κωνσταντή, πες μας , πώς κατόρθωσες να τινάξεις στον αέρα την Τουρκική ναυαρχίδα;
Κι ο Κανάρης απάντησε:
– Δύο πράγματα μου έδωσαν δύναμη. Το ένα: Πήρα τα παλληκάρια μου πρώτα κι ανεβήκαμε στην εκκλησία του Αη – Νικόλα, στα Ψαρά. Λειτουργηθήκαμε, γονατίσαμε και κοινωνήσαμε. Πήραμε δύναμη μεγάλη. Και κατεβήκαμε στο μικρό μας καΐκι. Και το άλλο: Είπα στον εαυτό μου: «Κωνσταντή, απόψε θα πεθάνεις». Αυτά τα δύο. Η θεία Κοινωνία μούδινε δύναμη ν’ αψηφώ το θάνατο.
Με την απόφαση της θυσίας και του θανάτου και με τη δύναμη Εκείνου που θυσιάστηκε για μας, κατόρθωσε εκείνο που ξέρετε…
Αυτή ήταν η πίστη των ηρώων του ’21. Και δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι την ήμερα του Ευαγγελισμού ξεσηκώθηκε το δούλο Γένος για να μεταλάβει της χαράς από το χρυσό, αλλά ματωμένο, ποτήρι της ελευθερίας.
Μετάληψις Χριστού. Κοινωνός ανθρώπινης φύσεως.
Αλλ’ είναι καιρός να δούμε λίγο πιο πνευματικά τη μετάληψη, που έγινε την ήμερα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στη Ναζαρέτ. Τριπλή μετάληψη έχουμε. Στη μία μετάληψη μετέλαβε ο Θεός, ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός. Στην άλλη μετέλαβε η Παρθένος Μαρία. Στη τρίτη μετέλαβε ο άνθρωπος.
1. Τι είναι ο Χριστός; Θεός. Είναι ο προαιώνιος Θεός Λόγος. Υπήρχε εποχή, που δεν υπήρχαν άστρα, που δεν υπήρχε ήλιος, που δεν υπήρχε κόσμος, που δεν υπήρχαν άγγελοι. Δεν υπήρξε όμως εποχή, που δεν υπήρχε ο Χριστός ως Θεός Λόγος. Είναι ο προαιώνιος Λόγος, συναΐδιος και συνάναρχος με το Θεό Πατέρα και με το Πνεύμα το Άγιον.
Αλλ’ ο Θεός Λόγος από πολλή αγάπη προς τον άνθρωπο θέλησε, ευδόκησε, αποφάσισε να γίνει άνθρωπος, να γίνει κοινωνός της ανθρώπινης φύσεως. Αυτό είναι το μεγάλο μυστήριο της πρώτης θείας Κοινωνίας.
Για να γίνει η θεία Κοινωνία χρειάζονται τέσσερα πράγματα. Να υπάρχει το πρόσφορο, καθαρό και καλοζυμωμένο, να υπάρχει αγία τράπεζα, να υπάρχει λειτουργός και να υπάρχει και το Άγιον Πνεύμα. Το ίδιο και στο μυστήριο της κοινωνίας του θεού με τον άνθρωπο. Για να γίνει Θεάνθρωπος, αυτή δηλαδή η μεγάλη και ασύλληπτη κοινωνία, τέσσερα πράγματα χρειάστηκαν: Ο λειτουργός είναι ο άγγελος Γαβριήλ, που λειτουργεί το υπερφυές μυστήριο. Η άγια τράπεζα είναι η παρθενική ύπαρξη της Μαρίας. Πάνω σ’ αυτήν την αγία τράπεζα, που είναι η καθαρότερη αγία τράπεζα, πάνω στην Παρθένο, υπήρχαν το ευαγγέλιο και το δισκοπότηρο. Η Παναγία είναι ζωντανό ευαγγέλιο, ζωντανή εφαρμογή του νόμου του Θεού, είναι και καθαρότατο δισκοπότηρο, που υποδέχθηκε το θεό Λόγο μέσα της. Πρόσφορο είναι ο Θεός Λόγος. Προσφέρεται ο ίδιος ο Θεός κατά τον Ευαγγελισμό. Η δ ύ να μ ι ς, που τελείται η λειτουργία του Ευαγγελισμού και η κοινωνία του Θεού με τον άνθρωπο, είναι το Πνεύμα το Άγιον.
Ρωτάς πώς γίνεται η μεταβολή του κρασιού και του ψωμιού σε Σώμα και Αίμα Χριστού; Αλλ’ η δύναμη του Αγίου Πνεύματος τελεί το θαύμα. Δεν ακούτε τον λειτουργό τι λέγει; «Μεταβαλών τω Πνευματί σου τω Αγίω…». Έτσι και η Παναγία ρωτά να μάθει τον τρόπο που θα γίνει η λειτουργία της ενανθρωπήσεως του Θεού μέσα της, η κοινωνία της ανθρώπινης φύσεως από το Θεό. Και ο λειτουργός άγγελος της απαντά: «Πνεύμα Άγιον επελεύσεται επί σε και δύναμις υψίστου επισκιάσει σοι» (Λουκ. 1,35).
«Χείρον» – «Βέλτιον»
Αυτά που σας είπα δεν είναι δικά μου λόγια. Προσέξατε το Δοξαστικό του εσπερινού της εορτής; Εκεί γίνεται λόγος για τη μετάληψη του Θεού Λόγου: «Το απ’ αιώνος μυστήριον ανακαλύπτεται σήμερον, και ο Υιός του Θεού Υιός του ανθρώπου γίνεται, ίνα του χείρονος μεταλαβών, μεταδώ μοι του βελτίονος».
Φαντασθείτε κάποιον πλούσιο να έχει ένα πανάκριβο διαμάντι και να λέγει σ’ ένα φτωχό που κρατάει ένα χωματένιο σβώλο:
– Μου δίνεις το χωματένιο σβώλο, να σου δώσω το διαμάντι;
Κάτι τέτοιο έκανε ο πλούσιος Θεός. Διαμάντι η Θεότητα, χώμα η ανθρωπότητα. Λέγει ο Θεός στον άνθρωπο:
– Δως μου χώμα, να σου δώσω Θεότητα. Δως μου την ανθρωπίνη φύση σου, να σου χαρίσω τη θέωση.
Η ανθρώπινη φύση, που παίρνει ο Θεός από τον άνθρωπο, είναι το «χείρον». Η θεία φύση, που προσφέρει ο Θεός, είναι το «βέλτιον». Γι’ αυτό λέγει ο υμνογράφος: «Ίνα του χείρονος μεταλαβών μεταδώ μοι του βελτίονος».
Κάποτε ο Αδάμ ήταν κοινωνός του Θεού, ζούσε μέσα στον παράδεισο. Αλλ’ ήλθε η αμαρτία και τον απομάκρυνε από το Θεό. Από παιδί του Θεού έγινε αποπαίδι. Από παραδεισένιος έγινε χωματένιος. Από αθάνατος έγινε θνητός. Από ευτυχισμένος έγινε δυστυχισμένος. Από πλούσιος με ουράνια χαρίσματα έγινε πάμφτωχος, φουκαράς. Από όρθιος που ήταν, ολίσθησε και γλίστρησε. Από ψηλά που ήταν, έπεσε χαμηλά.
Έτσι θα έμενε για πάντα; Όχι. Τον σπλαγχνίσθηκε ο Θεός. Αφού ο άνθρωπος δεν μπορούσε ν’ ανεβεί, κατεβαίνει ο Θεός. Για να κάνει πάλι τον άνθρωπο πλούσιο, γίνεται ο ίδιος πτωχός. «Εκένωσεν εαυτόν…» (Φιλιπ. 2,7). Πόσο μεγάλη η αγάπη του Θεού, η της ενανθρωπήσεως και σαρκώσεως! Το τονίζει ο υμνογράφος: «Ο συναΐδιος Λόγος, του προαιώνιου Πατρός μη χωρισθείς των άνω, νυν επέστη τοις κάτω, δι’ άκρον ευσπλαγχνίαν οίκτον λαβών του καθ’ ημάς ολισθήματος και του Αδάμ την πτωχείαν αναλαβών, εμορφώθη το αλλότριον» (από τους αίνους).
Μετάληψις της χάριτος
2. Είδαμε τη μετάληψη του Χριστού. Μετέλαβε της ανθρωπινής φύσεως, για να μεταλάβει ο άνθρωπος της θείας φύσεως. Ας δούμε τώρα ποια είναι η μετάληψη της Παναγίας. Τι μετέλαβε η Παναγία; Το καινούργιο δώρο. Το καινούργιο δώρο, που έφερε στον κόσμο ο Χριστός, είναι η χ ά ρ ι ς. Η χάρις είναι η ωραιότερη λέξη της Καινής Διαθήκης.
Χάρις! Υπήρχε στην Παναγία σαν αγιότητα. Την είχε πάρει από τη μητέρα της Άννα, που το όνομα της σημαίνει Χάρις. Την είχε αποκτήσει από την ιδιαίτερη επίσκεψη του Θεού. Ήταν καθαρή, πεντακάθαρη η Παναγία. Ήταν η μόνη, που μπορούσε να βασισθεί ο Θεός. Ήταν το κάτι άλλο.
Κάποτε ο Αρχιμήδης είχε πει, όταν ανακάλυψε τη δύναμη του μοχλού: «Δός μοι παστώ και τα γαν κινήσω». Δως μου τόπο να σταθώ έξω από τη γη και θα μπορέσω με το μοχλό να κινήσω τη γη ολόκληρη… Αυτό που ποθούσε, αλλά δεν μπορούσε να πραγματοποιήσει ο Αρχιμήδης, το έκανε ο Θεός. Βρήκε τρόπο να σταθεί, τόπο στη γη, αλλ’ όχι γήινο. Είναι η παρθενική ύπαρξη της Μαρίας. Στάθηκε μέσα στην Παρθένο και με το μοχλό της παντοδυναμίας και της αγάπης του, κίνησε ολόκληρο τον κόσμο και τίναξε στον αέρα την κοσμοκρατορία του Διαβόλου. Η Παναγία υπήρξε η βάση για τη δράση του Θεού.
Η Παναγία υπήρξε το πιο χαριτωμένο πρόσωπο του κόσμου. Το πλέον καθαρό πρόσωπο. Η χάρις είχε μεταβάλει τη μήτρα της σε εργαστήριο για να γίνει η μίξη, το ζύμωμα της ανθρώπινης και της θείας φύσεως. Όταν γίνεται ένα πρόσφορο για τη θεία Λειτουργία, δεν αρκεί η τέχνη εκείνου που το ζυμώνει. Χρειάζεται και η ζύμη. Ούτε πάλι αρκεί η ζύμη. Χρειάζονται και τα υλικά, που πρέπει να είναι αγνά και καθαρά. Ο Χριστός είναι το πρόσφορο της ζωής, για τη λειτουργία της ζωής μας. Αυτό το πρόσφορο ζυμώθηκε μέσα στο εργαστήριο, που λέγεται Παρθένος Μαρία. Η τέχνη, που το ζύμωσε, λέγεται χάρις. «Εύρες γαρ χάριν παρά τω Θεώ», της λέγει ο άγγελος (Λουκ. 1,30). Η ζύμη είναι η θεία φύσις. Αλλά χρειάζονται και τα υλικά, το αλεύρι και το νερό. Είναι το σώμα και το αίμα, ανθρώπινα στοιχεία, που ως πεντακάθαρα και αγνά υλικά προσφέρει η Παρθένος. Και γίνεται το ζύμωμα. Γίνεται η ένωσις της ανθρώπινης και της θείας φύσεως. Σχηματίζεται ο Θεάνθρωπος, το πρόσφορο που θα θυσιασθεί τη Μεγ. Παρασκευή πάνω στο θυσιαστήριο του Θεού.
Μετάληψις χαράς
3. Ο Χριστός μετέλαβε την ήμερα του Ευαγγελισμού. Έγινε κοινωνός της ανθρώπινης φύσεως. Η Παναγία μετέλαβε την ημέρα του Ευαγγελισμού. Έγινε κοινωνός της χάριτος. Κι εμείς οι άνθρωποι; Έχουμε κι εμείς την ήμερα του Ευαγγελισμού τη δική μας μετάληψη. Χριστός και χάρις, τα δύο Χ, προσφέρουν σε μας το τρίτο Χ, τη χαρά. Χριστός, χάρις, χαρά. Ήμερα χαράς η σημερινή. «Ευαγγελίζου, γη, χαράν μεγάλην» (από τα μεγαλυνάρια).
Από την πρώτη Εύα κληρονομήσαμε το φαρμάκι της λύπης και του πόνου. Ήλθε ο Διάβολος και προσέφερε στην Εύα τον καρπό, που εξωτερικά είχε γλύκα, αλλά μέσα έκρυβε την πίκρα και το φαρμάκι. Η λύπη είναι το επιδόρπιο της ζωής. Δεν υπάρχει ήμερα και ώρα χωρίς τη σκιά της λύπης. Δεν υπάρχει πράξη χωρίς το στοιχείο της πίκρας. Δεν υπάρχει φαγητό χωρίς δάκρυα. Το ψωμί του ανθρώπου είναι μουσκεμένο μέσα στα δάκρυα. Δεν υπάρχει χαρά χωρίς λύπη. Είναι η τρομερή αρά, η κατάρα της Εύας: «Πληθύνων πληθύνω τας λύπας σου και τον στεναγμόν σου, εν λύπαις τέξη τέκνα» (Γεν. 3,16).
Αλλ’ ήλθε η ώρα, που την αρά τη διαδέχεται η χαρά. Η παλαιά Εύα έφερε την αρά. Η νέα Εύα μας έφερε τη χαρά. «Χαίρε, δι’ ης η χαρά εκλάμψει. Χαίρε, δι’ ης η αρά εκλείψει». Όλα γεμίζουν από χαρά την ήμερα του Ευαγγελισμού.
«Ευφραινέσθω η κτίσις, χορευέτω η φύσις, ότι αρχάγγελος Παρθένω μετά δέους παρίσταται και το Χαίρε κομίζει της λύπης αντίθετον» (δοξαστικό αίνων).
Η λύπη και η στενοχώρια είναι το χειρότερο σαράκι, η φρικτότερη αρρώστια. Το αντιβιοτικό, το αντίδοτο, το φάρμακο, που μας γιατρεύει από τη λύπη, είναι ο Ευαγγελισμός, είναι η πίστις στο μυστήριο του Ευαγγελισμού- η πίστις στο μυστήριο της σωτηρίας. Λύπη και μελαγχολία; Γιατί, αδελφέ μου, μελαγχολείς; Ο Υιός του Θεού έγινε Υιός του ανθρώπου. Ήλθε ο Θεός στη γη. Άστραψε ο Ήλιος. Διαλύονται τα σύννεφα. Δεν υπάρχει σύννεφο, που δεν το διαλύει η χαρά του Ευαγγελισμού.
Ευαγγελίζεσθε!
Η χαρά του Ευαγγελισμού πρέπει να γίνει τραγούδι. Σαν το τραγούδι των αγγέλων. Όταν ο άγγελος επισκέφθηκε τον Ζαχαρία, του είπε: «Απεστάλην λαλήσαι προς σε και ευαγγελίσασθαί σοι τούτο» (Λουκ. 1,19). Όταν ο άγγελος εμφανίσθηκε στους ποιμένες της Βηθλεέμ, χαράς ευαγγέλια τους μετέδωσε: «Ιδού ευαγγελίζομαι υμίν χαράν μεγάλην, ήτις έσται παντί τω λαώ, ότι ετέχθη υμίν σήμερον σωτήρ» (Δουκ. 1,10-11). Και ο ίδιος ο Κύριος δίδασκε και ευαγγελιζόταν το λαό (Δουκ. 20,1). Και οι Απόστολοι ήσαν «ευαγγελιζόμενοι τον Χριστόν Ιησούν» (Πράξ. 5,42).
Εκείνος δε, που ήμερα και νύκτα έτρεχε παντού για να ευαγγελισθεί τη χαρά της σωτηρίας, είναι ο απόστολος Παύλος. Δεν μ’ έστειλε, λέγει, ο Θεός να βαπτίζω και να κάνω άλλες λειτουργικές πράξεις. Μ’ έστειλε να ευαγγελίζομαι, ν’ ανάβω στις καρδιές των ανθρώπων το φως του Ευαγγελίου. «Ου γαρ απέστειλε με ο Θεός βαπτίζειν, άλλ’ ευαγγελίζεσθαι» (Α’ Κορ. 1,7). Δεν ήταν δυνατόν ο Παύλος να ησυχάσει όταν σκεπτόταν ότι υπήρχαν άνθρωποι, που δεν είχαν γνωρίσει τη μεγάλη αγάπη του Θεού, το ότι δηλαδή ο Θεός έγινε άνθρωπος και θυσιάστηκε γι’ αυτούς. Δεν μπορούσε να ησυχάσει σαν ήξερε, ότι υπάρχουν άνθρωποι στη γη, που αγνοούν «τον ανεξιχνίαστον πλούτον του Χριστού». Γι’ αυτό ακατάπαυστα έτρεχε «ευαγγελίσασθαι τοις έθνεσι τον ανεξιχνίαστον πλούτον του Χριστού» (Έφεσ. 3,8).
Αγαπητοί! Όλοι λένε, ότι οι άνθρωποι περισσότερο από οτιδήποτε άλλο έχουν ανάγκη ευαγγελισμού. «Ευαγγελίζεσθε ημέραν εξ ημέρας το σωτήριον του Θεού ημών» (εισοδικό εορτής). Τόσες καρδιές με θλίψη περιμένουν εσένα ν’ ανάψεις το φως της ελπίδος.
Και η Ελλάδα μας έχει ανάγκη ευαγγελισμού. Δεν λευτερωθήκαμε για να υποταχθούμε στην αθεΐα και στη διαφθορά. Λευτερωθήκαμε για να ζήσουμε με το Χριστό και την αλήθεια. Ελάτε, ο καθένας μας να γίνει ένας μικρός ευαγγελιστής. Ένας ευαγγελιστής χαράς και ευτυχίας.
ΧΑΙΡΕ ΝΥΜΦΗ ΑΝΥΜΦΕΥΤΕ
ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΘΝΟΣ
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΛΙΒΑΔΕΙΑΣ 